Rynek muzyczny od lat bardzo podatny jest na wpływ technologii, ale także zmieniającego się pokolenia. Jak zatem wpłynęło to na artystów oraz słuchaczy?
Kiedyś muzykę odkrywaliśmy w radiu, kupowaliśmy płyty i słuchaliśmy ich tysiące razy. Dziś w dobie platform streamingowych dostęp do ogromnej biblioteki utworów mamy na wyciągnięcie ręki, a algorytmy podpowiadają nam, czego powinniśmy słuchać. Czy technologia zatem faktycznie otworzyła przed nami nowe możliwości, czy może zamknęła nas w muzycznych bańkach?
Żyjemy w czasach, kiedy wszelkiego rodzaju technologia zdominowała nasze życie. Każdego dnia spędzamy godziny korzystając z telefonów, komputerów czy telewizorów, co sprawia, że coraz więcej czasu poświęcamy wirtualnej rzeczywistości. Pandemia jasno pokazała nam jednak, jak trudne może być życie bez bezpośrednich spotkań z innymi ludźmi.
Postęp technologiczny nie ominął także branży muzycznej. Nowoczesne rozwiązania wspierają pracę producentów, realizatorów dźwięku oraz specjalistów od występów scenicznych. Dziś skupimy się jednak na aspekcie, który towarzyszy nam na co dzień – platformach streamingowych.
Platformy streamingowe
Rozwój serwisów streamingowych, algorytmów oraz mediów społecznościowych znacząco wpłynął na nasze nawyki słuchania muzyki. Warto sięgnąć do początków tej technologii, ponieważ już w latach 90. podejmowano pierwsze próby przesyłania muzyki przez internet. Przełomowe okazały się jednak platformy takie jak Pandora (2000) i Spotify (2006), które odniosły sukces dzięki modelowi subskrypcyjnemu oraz darmowemu dostępowi do muzyki w zamian za reklamy. Istotne znaczenie miały również serwisy takie jak YouTube (2005), SoundCloud (2007) czy Bandcamp (2008), które stały się miejscem odkrywania nowej muzyki.
Streaming zmienił również sposób konsumpcji muzyki. Zamiast kupować pojedyncze albumy, słuchacze uzyskali dostęp do ogromnych bibliotek muzycznych za stałą miesięczną opłatę. To z kolei wpłynęło na artystów i wytwórnie – kiedyś sprzedaż albumów stanowiła główne źródło dochodów, dziś kluczowe są odtworzenia i obecność na popularnych playlistach. Jak pokazuje raport ZPAV z 2023 roku, streaming wygenerował 516,8 mln zł przychodu, odpowiadając za 99,4% sprzedaży cyfrowej oraz 77% całkowitej sprzedaży muzyki. Pełny raport można znaleźć tutaj:
https://zpav.pl/aktualnosc.php?idaktualnosci=2105.
Między 2010 a 2020 rokiem serwisy takie jak Spotify, Apple Music czy Tidal zdominowały rynek dystrybucji muzyki. Według raportu IFPI Global Music Report w 2020 roku globalne przychody przemysłu muzycznego wzrosły o 7,4% dzięki rosnącej liczbie subskrybentów. W Polsce w tym samym czasie z serwisów streamingowych korzystało 41% dorosłych Polaków, a liczba użytkowników płatnych subskrypcji wzrosła o 24%.
Serwisy streamingowe wykorzystują algorytmy, które analizują nasze preferencje – to, czego słuchamy, jak długo i o jakiej porze dnia. Na tej podstawie platformy sugerują nam nowe utwory, tworzą personalizowane playlisty, takie jak „Daily Mix” czy „On Repeat”, oraz promują treści mające zatrzymać nas na dłużej. Dla jednych to wygoda i dostęp do ulubionej muzyki, dla innych – sposób na maksymalizację liczby odtworzeń.
Nie da się ukryć, że ma to zarówno plusy, jak i minusy. Z jednej strony algorytmy ułatwiają odkrywanie nowych utworów i artystów w ramach naszych ulubionych gatunków. Z drugiej – coraz częściej mówi się o bańkach algorytmicznych, które ograniczają różnorodność muzyczną i sprawiają, że słuchacze rzadziej wychodzą poza swoją strefę komfortu. Tylko świadoma decyzja pozwala na eksplorowanie nowych brzmień, ale nie każdy ma na to ochotę.
Nowa kultura
Dużą rolę w dzisiejszym rynku muzycznym odgrywają także media społecznościowe. Stały się one głównym kanałem komunikacji między artystami a fanami oraz kluczowym narzędziem promocji. Aplikacje takie jak Facebook, Instagram czy TikTok mają ogromny wpływ na popularność utworów. Zwłaszcza ten ostatni, który skutecznie konwertuje viralowe nagrania na odtworzenia w serwisach streamingowych. Zjawisko to ma jednak swoje ciemne strony. Coraz częściej artyści koncentrują się na tworzeniu krótkich, chwytliwych fragmentów piosenek, które mogą stać się viralem, zamiast na pełnych kompozycjach.
Zmieniły się również nasze nawyki słuchania muzyki. Kiedyś kupowano płyty, słuchano ich w całości, analizowano teksty i brzmienie. Dziś liczą się pierwsze sekundy utworu – jeśli nie przyciągną uwagi, utwór zostanie pominięty. Dominuje kultura singli, a całe albumy coraz rzadziej trafiają do pełnego odsłuchu. Popularne stało się także pasywne słuchanie – muzyka towarzyszy innym czynnościom, co sprawia, że coraz częściej wybieramy utwory „nieprzeszkadzające” w pracy, sporcie czy spotkaniach.
Nie ma wątpliwości, że technologia całkowicie odmieniła sposób w jaki słuchamy i odkrywamy muzykę. Dzięki streamingowi mamy dostęp do niemal nieograniczonej biblioteki utworów, a algorytmy i media społecznościowe pomagają w odkrywaniu nowych artystów. Jednocześnie to my, jako słuchacze, musimy świadomie selekcjonować muzykę, ponieważ dziś każdy może publikować swoje utwory w sieci. Pogorszyła się także nasza zdolność skupienia uwagi, a trendy viralowe coraz mocniej wpływają na kształt rynku muzycznego. Można odnieść wrażenie, że algorytmy i media społecznościowe mogą ograniczać różnorodność, promując muzykę łatwą do szybkiej konsumpcji.
Świat wciąż uczy się funkcjonowania w tej nowej rzeczywistości. Nie wszystko działa idealnie, ale widać chęć do zmian i rozwoju. Kluczowe będzie znalezienie odpowiedniego kierunku – a to, jak pokazuje historia, wymaga zastosowania metody prób i błędów.